28 mei 2019
Bedplassen heeft vaak een medische oorzaak
Dinsdag 28 mei is het World Bedwetting Day. Een dag waarop wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor bedplassen bij kinderen. Urologe dr. Van den Heuvel en kinderarts dr. De Jaeger laten hun licht schijnen op deze problematiek die vaak een medische oorzaak kent.
Elke ouder weet dat de overgang van slapen met een pamper naar slapen zonder pamper niet altijd vlekkeloos verloopt. Occasioneel bedplassen hoort er voor sommige kinderen bij. Maar wanneer wordt het problematisch en is medische hulp wenselijk? In België zijn er vermoedelijk meer dan 50.000 kinderen tussen de 5 en 10 jaar die bedplassen(1). Ouders weten vaak geen raad of pakken het probleem verkeerd aan. Naar aanleiding van World Bedwetting Day lichten twee van onze artsen-specialisten de oorzaken toe en schuiven concrete oplossingen naar voren.
Bedplassen is een veel voorkomend en complex fenomeen. Vanaf wanneer spreken we van problematisch bedplassen?
Dr. Van den Heuvel: “We hanteren de leeftijdsgrens van 6 à 7 jaar. Komen ouders met jongere kinderen, dan sturen we hen meestal terug naar huis omdat het bedplassen op die leeftijd nog vanzelf kan stoppen. Als het kind het bedplassen echter zelf als storend ervaart, dan gaan we bij uitzondering vroeger aan de slag om naar een oplossing toe te werken.”
Wat is de oorzaak van bedplassen?
Dr. De Jaeger: “Er zijn verschillende redenen waarom een kind niet droog blijft ’s nachts. In het geval van primaire bedplassers (kinderen die nooit langer dan 3 à 4 maanden droog bleven) kan het gaan om een genetische aanleg. Als een van of beide ouders vroeger last had van bedplassen, dan is de kans groter dat zoon of dochter een bedplasser is. Ook kan de oorzaak medisch zijn. Een te hoge nachtproductie van urine, een te kleine blaas of gewoonweg niet wakker worden als er moet geplast worden. Een combinatie van factoren is eveneens mogelijk. Voor secundaire bedplassers (kinderen die wel langer dan enkele maanden droog bleven) kan er bovendien sprake zijn van een psychologische oorzaak. Het overlijden van een naaste, een scheiding, stress, pesten op school enz. Dan spreken we van hervallen in bedplassen.”
Hoe pak je dit probleem het beste aan?
Dr. Van den Heuvel: “Meestal zal het probleem zichzelf oplossen. Vroeger werd hier zelfs geen hulp voor gezocht, het ‘groeide’ er gewoon uit. Tegenwoordig wordt er echter op jongere leeftijd buitenshuis geslapen tijdens schooluitstapjes, kampen met de jeugdbeweging of bij vriendjes. Ouders roepen dus hulp in omdat het te lang duurt tot de oorzaak – zoals de nachtelijke urineproductie, een te kleine blaascapaciteit of te diep slapen – vanzelf oplost. Het is wel belangrijk dat het kind zelf een oplossing voor het probleem wil. Als deze wil tot verandering er niet is, dan zal geen enkele behandeling helpen.”
Hoe verloopt een behandeling voor bedplassen?
Dr. De Jaeger: “De eerste stap is het bijhouden van een plasdagboek waarbij kinderen enkele dagen noteren hoeveel en wanneer ze drinken en plassen. Zo kan je zien of het bedplassen veroorzaakt wordt door een te kleine blaas of doordat ze ’s avonds te veel drinken. Als de blaascapaciteit te klein is, dient daaraan gewerkt te worden. De capaciteit kan vergroot worden via kinesitherapie onder leiding van een speciaal daarvoor opgeleid kinesist. De kinderen dienen dan veel te drinken en het plassen een klein beetje uit te stellen. Na een aantal sessies komt een zogeheten superplas. Hierbij houden de kinderen hun plas zo lang mogelijk op tot een bepaald volume is bereikt. Na verloop van tijd wordt gestart met de plaswekker. Dat is een broekje met een sensor die alarm geeft wanneer ze in bed plassen. Hierdoor ontwikkelen ze de reflex om wakker te worden als ze moeten plassen. Je kan de wekker wel pas gebruiken vanaf een bepaalde blaascapaciteit. Soms hebben kinderen immers een goeie blaascapaciteit maar blijft er sprake van een te hoge nachtelijke urineproductie. In dat geval wenden we ons tot medicatie om het probleem aan te pakken.”
Hebt u tips voor ouders hoe ze best omgaan met bedplassen?
Dr. Van den Heuvel: “Als een kind in bed plast mogen de ouders zeker niet boos worden. Kinderen krijgen anders het gevoel dat het hun schuld is dat ze in bed plassen terwijl ze er niets kunnen aan doen. Een “jammer maar helaas”-reactie is het beste om het kind gerust te stellen. Ook een beloning geven wanneer het kind niet in bed plast is geen goed idee aangezien het ook dan een schuldgevoel ontwikkelt als het in bed plast. Indien er al een behandeling gestart is maar het bedplassen blijft voortduren, dan is het beter om alles even on hold te zetten en na een half jaar of een jaar opnieuw te proberen.”
Wat als kinderen op kamp gaan terwijl ze nog bedplassen?
Dr. De Jaeger: “Kinderen beseffen vaak dat vriendjes of een jongere broer of zus wel al droog zijn. Dat kan voor een serieuze deuk in hun zelfvertrouwen zorgen. Het probleem is niet bespreekbaar met andere kinderen want ze vrezen uitgelachen of gepest te worden. Daarom is het belangrijk om dit vooraf goed te bespreken met de begeleiders zodat zij ervoor kunnen zorgen dat de andere kinderen niets van het probleem merken. Ze hebben vaak al ervaring met bedplassers en kennen soms trucjes om hiermee om te gaan. Ze nemen bijvoorbeeld de kinderen even apart bij het aandoen van de pyjama zodat de anderen de luier niet zien. In scholen zijn er over het algemeen ook richtlijnen om hiermee om te gaan.”
Meer informatie: www.worldbedwettingday.com en www.drogenachten.be
(1) Bron: www.drogenachten.be
Foto artsen v.l.n.r.: dr. Mariëtte Van den Heuvel en dr. Kristien De Jaeger